อิมามนะวาวีย์ได้เขียนลักษณะของครูที่พึงมีในหนังสือ المجموع และ อัลฮาฟิส อับดุลบัรฺรี ในหนังสือ جامع بيان العلم وفضله เพื่อเป็นแนวทางสำหรับครูทุกคน และนำสู่การศึกษาในขั้นที่สูงขึ้นต่อไป ลักษณะหนึ่งที่ครูพึงที่ท่านได้ยกมาพูดอันดับแรกเลย คือ ความบริสุทธิใจ(อิคลาศ)
ความบริสุทธิใจหรืออิคลาศ(اخلاص) กล่าวคือ ทุกครั้งที่จะมีการเรียนการสอน ไม่ว่าจะเป็นครู(ผู้สอน)หรือลูกศิษย์(ผู้เรียน) ควรจะทำให้จิตใจบริสุทธิผุดผ่องปราศจากลักษณะที่ทำให้จิตใจสกปรก
ผู้รอบรู้(อุลามาอฺ)บางท่านได้กล่าวว่า "การทำจิตใจให้สะอาดเพื่อรองรับความรู้ เสมือนการเคลียร์พื้นที่เพื่อการเพาะปลูก" (المجموع เล่ม 1 หน้า 64)
จิต เป็นแหล่งกำเนิดพฤติกรรมต่างๆ ของมนุษย์ ท่านนบีกล่าวว่า
أَلَا وَإِنَّ فِي الْجَسَدِ مُضْغَةً إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ كُلُّهُ وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الْجَسَدُ كُلُّهُ أَلَا وَهِيَ الْقَلْبُ
ความว่า : จำไว้ แท้จริงในร่างกายมนุษย์มีก้อนเลือดอยู่ก้อนหนึ่ง ถ้าก้อนเลือดนี้ดีทุกส่วนของร่างกายก็ดีด้วย และถ้าก้อนเลือดก้อนนี้ไม่ดีทุกส่วนของร่างกายก็ไม่ดีด้วย จำไว้สิ่งนั้นไม่ใช่ จิต (القلب)ดอกหรือ ? (อัลบุคอรีย์ : 52, มุสลิม : 1599)
จิตจะไม่ดีหรือไม่บริสุทธิ์ในการศึกษานั้นมีหลายสาเหตุ เช่น
- วางเป้าหมายของการศึกษาหาความรู้เพื่อสิ่งอื่นไม่ใช่เพื่ออัลลอฮฺ เช่น เรียนเพราะอยากเป็นคนเก่ง เพื่อจะได้มีงานที่ดีๆเป็นที่รู้จัก เพื่อเงินทอง เป็นต้น ท่านนบี กล่าวว่า
مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لِيُجَارِيَ بِهِ الْعُلَمَاءَ أَوْ لِيُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ أَوْ يَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَيْهِ أَدْخَلَهُ اللَّهُ النَّارَ
ความว่า : ผู้ใดศึกษาหาความรู้ มีจุดประสงค์เพื่อจะโต้เถียงกับผู้รู้(อุลามาอฺ) หรือผู้ไร้การศึกษา หรือเพื่อให้ผู้อื่นหันมองเขา (เพื่อชื่อเสียงเงินทอง) แน่แท้อัลลอฮฺจะให้เขาเข้านรก (อัตตัรมีซีย์ 7/414)
- สำคัญตนเองว่าดี เลิศ และดูถูกผู้อื่น มีความรู้สึกว่าตนเองเก่งกว่าผู้อื่นหรือสมบูรณ์กว่าคนอื่นและดูถูกหรือเห็นว่าคนอื่นต่ำต้อยกว่า ท่านนบีกล่าวว่า
بِحَسْبِ امْرِئٍ مِنْ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ
ความว่า : บาปของคน ๆ หนึ่งเพียงพอกับการดูถูกพี่น้องมุสลิมด้วยกัน (มุสลิม : 2564)
อะบูดารดาอฺ ได้กล่าวว่า
"สัญญานของผู้ไร้การศึกษานั้นมีอยู่สามอย่าง คือ สำคัญตนว่าดีเลิศ ชอบพูดในสิ่งที่ไร้สาระ และห้ามคนอื่นทำแต่ตัวเขากลับทำเสียเอง"
- ความอิจฉาริษยา คือ รู้สึกไม่พอใจที่คนอื่นได้ดี และหวังที่จะให้คนๆนั้นต้องเป็นไปในทางที่ไม่ดี จริงๆแล้ว ความอิจฉาริษยานี้อันตรายมาก ที่กัดกินใจของผู้อิจฉาเอง ท่านนบี กล่าวว่า
إِيَّاكُمْ وَالْحَسَدَ فَإِنَّ الْحَسَدَ يَأْكُلُ الْحَسَنَاتِ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَبَ
ความว่า : เจ้าจงห่างไกล การอิจฉาริษยา เพราะการอิจฉาริษยาจะกินความดีเหมือนกับไฟที่ลุกไหม้กินไม้ฟืน (อะบูดาวูด,อัลบานีย์ : 4903, หะดีษ ฎออีฟ)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น