วันพุธที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2565

เศาะหีหุลบุคอรีย์ 76(78) : เรื่อง ออกไปแสวงหาความรู้

 

แม้จะไกลแค่ไหน ลำบากอย่างไร ก็ออกไปหา



ญาบิรฺ อิบนุอับดุลลอฮฺ ได้เดินทางไปหาอับดุลลอฮฺ อิบนุอุไนซ เป็นเวลานานถึง 1 เดือน เพื่อเพียงแค่หะดีษเดียว 

78 حَدَّثَنَا أَبُو الْقَاسِمِ خَالِدُ بْنُ خَلِيٍّ قَاضِي حِمْصَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَرْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْأَوْزَاعِيُّ أَخْبَرَنَا الزُّهْرِيُّ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّهُ تَمَارَى هُوَ وَالْحُرُّ بْنُ قَيْسِ بْنِ حِصْنٍ الْفَزَارِيُّ فِي صَاحِبِ مُوسَى فَمَرَّ بِهِمَا أُبَيُّ بْنُ كَعْبٍ فَدَعَاهُ ابْنُ عَبَّاسٍ فَقَالَ إِنِّي تَمَارَيْتُ أَنَا وَصَاحِبِي هَذَا فِي صَاحِبِ مُوسَى الَّذِي سَأَلَ السَّبِيلَ إِلَى لُقِيِّهِ هَلْ سَمِعْتَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ شَأْنَهُ فَقَالَ أُبَيٌّ نَعَمْ سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ شَأْنَهُ يَقُولُ  بَيْنَمَا مُوسَى فِي مَلَإٍ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ إِذْ جَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ أَتَعْلَمُ أَحَدًا أَعْلَمَ مِنْكَ قَالَ مُوسَى لَا فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ إِلَى مُوسَى بَلَى عَبْدُنَا خَضِرٌ فَسَأَلَ السَّبِيلَ إِلَى لُقِيِّهِ فَجَعَلَ اللَّهُ لَهُ الْحُوتَ آيَةً وَقِيلَ لَهُ إِذَا فَقَدْتَ الْحُوتَ فَارْجِعْ فَإِنَّكَ سَتَلْقَاهُ فَكَانَ مُوسَى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَّبِعُ أَثَرَ الْحُوتِ فِي الْبَحْرِ فَقَالَ فَتَى مُوسَى لِمُوسَى أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنْسَانِيهِ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ قَالَ مُوسَى ذَلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِي فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا فَوَجَدَا خَضِرًا فَكَانَ مِنْ شَأْنِهِمَا مَا قَصَّ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ


ความว่า :

อะบู อัลกอซิม คอลิด บิน คอลีย์ ผู้พิพากษาเมืองฮิมซี ได้บอกเราว่ามุหัมมัด บิน หะรฺบิน ได้บอกเรา อัล เอาซาอีย์ ได้แจ้งเราว่า อัซซุฮรีย์ ได้รับรายงานจากอุไบยดิลลาฮฺ อิบนุอับดุลลอฮฺ อิบนุอุตบะฮฺ อิบนุมัซอูดว่า ได้รับรายงานจาก อิบนุ อับบาซ ว่า

เขาและอัลหุรฺรุ อิบนุไกซฺ อิบนุหิศนิ อัลฟะซารีย์ โต้แย้งเกี่ยวกับสหายของนบีมูซา(อะลัยฮิซซะลาม) อุไบ อิบนุกะอับ ก็ได้เดินผ่านพวกเขาทั้งสอง อิบนุอับบาซก็เรียกเขา แล้วบอกเขาว่า  "ฉันและเพื่อนของฉันกำลังโต้เถียงกันเกี่ยวกับสหายของนบีมูซาที่ถูกถามเกี่ยวกับเส้นทางที่ทำจะไปพบเขา ท่านเคยได้ยินท่านนบี(ศ็อลฯ)บอกเกี่ยวกับเรื่องนี้หรือไม่" [อุไบ อิบนุกะอับ] กล่าวว่า : "ระหว่างที่นบีมูซาอยู่ท่ามกลางชนเผ่าบะนีอิสมาอีล มีชายคนหนึ่งเข้ามาถามว่า: เจ้ารู้จักคนที่รู้ยิ่งกว่าไหม?" มูซา(อะลัยฮิสลาม) กล่าวว่า "ไม่" ดังนั้น อัลลอฮฺ(ตะอาลา)ได้ทรงวะหฺยูแก่นบีมูซาว่า "มีบ่าวของเราชื่อเคาะดิรฺ" ดังนั้น มูซา(อะลัยฮิสสลาม)จึงขอพบเขา อัลลอฮ์ทรงให้ปลาสัญญาณ และมีผู้บอกเขาว่า "ถ้าปลาหายก็กลับมาเดี๋ยวก็เจอเขา"  มูซา(อะลัยฮิสสลาม) จึงเดินตามร่องรอยของปลาในทะเล คนใช้ของนบีมูซากล่าวแก่ท่านว่า:  "ท่านมิเห็นดอกหรือ เมื่อเราพักอยู่ที่ก้อนหิน แท้จริงฉันลืมที่จะพูดถึงเรื่องปลาและไม่มีผู้ใดที่ทำให้ฉันลืมกล่าวถึงมันนอกจากชัยฏอน"(18:63)  และมูซา(อะลัยฮิสลาม) ได้กล่าวว่า "(นบีมูซา)เขากล่าวว่า นั่นแหละคือสิ่งที่เราต้องการหา ดังนั้น ทั้งสองจึงหวนกลับตามร่องรอยไปที่เดิม"(18:64) แล้วทั้งสองก็ได้พบกับเคาะฎิรฺ ตามที่ทั้งสองต้องการ ซึ่งเป็นเรื่องที่อัลลอฮฺได้ลิขิตไว้ในคัมภีร์ของพระองค์


วันจันทร์ที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2565

เศาะหีหุลบุคอรีย์ 75(77) : เรื่อง เมื่อไรสามารถเชื่อฟังคำพูดของเด็กได้

 

ภาพเด็กอายุ 5 ขวบ กำลังคิดอยู่


77 حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُسْهِرٍ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنِي الزُّبَيْدِيُّ عَنْ الزُّهْرِيِّ عَنْ مَحْمُودِ بْنِ الرَّبِيعِ قَالَ عَقَلْتُ مِنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَجَّةً مَجَّهَا فِي وَجْهِي وَأَنَا ابْنُ خَمْسِ سِنِينَ مِنْ دَلْوٍ

ความว่า :

มุหัมมัด อิบนุยูซุฟ ได้บอกแก่ฉันว่า อะบูมุซฮิริน ได้บอกแก่เราว่า มุหัมมัด อิบนุหะรฺบิน ได้บอกแก่ฉันว่า อัซซุไบดีย์ ได้บอกแก่ฉันว่า อัซซุฮรีย์ ได้รายงานว่า รางานจากมะหฺมูด อิบนุรเราะบีอฺ ว่า 

 ฉันคิด(จำ)ได้จากท่านนบี(ศ็อลฯ) ท่านได้พ่นน้ำจากปากของฉันมาที่ใบหน้าของฉัน และฉันในเวลานั้นอายุ 5 ขวบ 


เศาะหีหุลบุคอรีย์ 74(76) : เรื่อง เมื่อไรสามารถเชื่อฟังคำพูดของเด็กได้

 





76 حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبِي أُوَيْسٍ قَالَ حَدَّثَنِي مَالِكٌ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ أَقْبَلْتُ رَاكِبًا عَلَى حِمَارٍ أَتَانٍ وَأَنَا يَوْمَئِذٍ قَدْ نَاهَزْتُ الِاحْتِلَامَ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي بِمِنًى إِلَى غَيْرِ جِدَارٍ فَمَرَرْتُ بَيْنَ يَدَيْ بَعْضِ الصَّفِّ وَأَرْسَلْتُ الْأَتَانَ تَرْتَعُ فَدَخَلْتُ فِي الصَّفِّ فَلَمْ يُنْكَرْ ذَلِكَ عَلَيَّ

ความว่า : 

อิสมาอีล อิบนุอะบูอุไวซฺ ได้บอกแก่เราว่า มาลิกได้บอกแก่ฉันว่า ชิฮาบ ได้รายงานว่า รายงานจากอุไบดิลลาฮฺ อิบนุอับดุลลอฮฺ อิบนุอุตบะฮฺ ว่า อับดุลลอฮฺ อิบนุอับบาซได้ยรายงานว่า 

 "ฉันขี่ลาตัวเมียมา และในเวลานั้นฉันเกือบจะฝันเปียก(ถึงวัยศาสนภาวะ)แล้ว ท่านเราะซูลุลลอฮฺ(ศ็อลฯ)กำลังละหมาดอยู่ที่มินาและไม่มีอะไรกั้น ฉันก็เดินผ่านหน้าบางแถว และฉันก็ปล่อยให้ลาตัวเมียนั้นไปหากินตามที่มันชอบ แล้วฉันก็เข้าไปในแถว(ละหมาด) ไม่มีใครว่าอะไรฉัน"


 

  


เศาะหีหุลบุคอรีย์ 73(75) : เรื่อง คำพูดของท่านนบี(ศ็อลฯ) "โอ้อัลลอฮฺขอให้พระองค์สอนคัมภีร์แก่เขาด้วยเถิด"

 



75 حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ ضَمَّنِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالَ اللَّهُمَّ عَلِّمْهُ الْكِتَابَ

ความว่า : 

อะบูมะอฺมัรฺ ได้บอกแก่เราว่า อับดุลวาริษได้บอกแก่เราว่า คอลิดได้บอกแก่เราว่าได้รับรายงานจาก อิกริมะฮฺ ว่า อิบนุอับบาซ ได้รายงานว่า

 ท่านเราะซูลุลลอฮฺ(ศ็อลฯ) ได้สวมกอดฉัน และท่านก็กล่าวว่า "อัลลอฮุมมา โอ้อัลลอฮฺ ขอพระองค์สอนคัมภีร์แก่เขาด้วยเถิด"

วันอาทิตย์ที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2565

เศาะหีหุลบุคอรีย์ 72(74) : เรื่อง นบีมูซาเดินทางในทะเลพบกับอัลเคาะฎิรฺ

 

อัลลอฮฺได้ตรัสว่า ..

 هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِي مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا

ความว่า : ะให้ฉันติดตามท่านไปได้ไหม โดยท่านจะต้องสอนฉันจากสิ่งที่ท่านได้เคยเรียนรู้มา ตามแนวทางที่เที่ยงตรง (ซูเราะฮฺ อัลคะฮฺฟิ : 66)


74 حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ غُرَيْرٍ الزُّهْرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ صَالِحٍ عَنْ ابْنِ شِهَابٍ حَدَّثَهُ أَنَّ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ أَخْبَرَهُ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّهُ تَمَارَى هُوَ وَالْحُرُّ بْنُ قَيْسِ بْنِ حِصْنٍ الْفَزَارِيُّ فِي صَاحِبِ مُوسَى قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ هُوَ خَضِرٌ فَمَرَّ بِهِمَا أُبَيُّ بْنُ كَعْبٍ فَدَعَاهُ ابْنُ عَبَّاسٍ فَقَالَ إِنِّي تَمَارَيْتُ أَنَا وَصَاحِبِي هَذَا فِي صَاحِبِ مُوسَى الَّذِي سَأَلَ مُوسَى السَّبِيلَ إِلَى لُقِيِّهِ هَلْ سَمِعْتَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَذْكُرُ شَأْنَهُ قَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ بَيْنَمَا مُوسَى فِي مَلَإٍ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ جَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ هَلْ تَعْلَمُ أَحَدًا أَعْلَمَ مِنْكَ قَالَ مُوسَى لَا فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ إِلَى مُوسَى بَلَى عَبْدُنَا خَضِرٌ فَسَأَلَ مُوسَى السَّبِيلَ إِلَيْهِ فَجَعَلَ اللَّهُ لَهُ الْحُوتَ آيَةً وَقِيلَ لَهُ إِذَا فَقَدْتَ الْحُوتَ فَارْجِعْ فَإِنَّكَ سَتَلْقَاهُ وَكَانَ يَتَّبِعُ أَثَرَ الْحُوتِ فِي الْبَحْرِ فَقَالَ لِمُوسَى فَتَاهُ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنْسَانِيهِ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ قَالَ ذَلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِي فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا فَوَجَدَا خَضِرًا فَكَانَ مِنْ شَأْنِهِمَا الَّذِي قَصَّ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ فِي كِتَابِهِ

ความว่า : 

มุหัมมัด อิบนุฆุร็อรฺ อัซซุฮรีย์ ได้บอกแก่ฉันว่า ยะอฺกูบ อิบนุ อิบรอฮีม ได้บอกแก่เราว่า บิดาของฉันได้บอกแก่ฉันว่า ศอลิหฺ ได้รายงานว่า ชิฮาบได้รายงานว่า ได้บอกแก่เขาว่า อุไบดฺ อิบนุอุไบดิลลาอฺ อิบนุอับดุลลอฮฺ ได้เล่าให้เขาว่า รายงานจาก อิบนุอับบาซ ว่า เขาได้โต้เถียงกับกับอัลหุรฺรุ อิบนุก็อช อิบนุหิศนิน อัลฟาซารีย์ ในเรื่องสหายของนบีมูซา อิบนุอับบาซบอกว่าคนนั้นคือ เคาะฎิรฺ อุไบญ์ อิบนุกะอับ ก็ได้เดินผ่านมา อิบนุอับบาซ ได้เรียกเขามา แล้วกล้วกว่า "ฉันได้โต้เถียงกับเพื่อนของฉันในเรื่องของสหายนบีมูซา ที่นบีมูซาถามหาทางที่จะพบเขา ท่านได้ยินท่านนบี(ศ็อลฯ)ได้กล่าวถึงบ้างไหม" เขาตอบว่า "ใช่ .. ฉันได้ยินท่านเราะซูลุลลอฮฺ(ศ็อลฯ) กล่าวว่า ระหว่างที่นบีมูซาอยู่ท่ามกลางชนชาวบะนีอิสรออีล ก็ชายคนหนึ่งเข้ามาหาท่าน แล้วกล่าวว่า "ท่านรู้จักชายที่รู้ดีกว่าท่าน" นบีมูซาตอบว่า "ไม่รู้จัก" อัลลอฮฺก็ได้วะหฺยูลงมายังมูซาว่า "ใช่..เป็นบ่าวของฉัน ชื่อ เคาฎิรฺ" นบีมูซาก็ถามถึงทางที่จะไปหาเขา อัลลอฮฺก็ได้ดลให้ปลาตัวหนึ่งเป็นสัญลักษณ์่นำทาง และบอกแก่ท่านว่าเมื่อเจ้าหลงจากปลา เจ้าก็กลับไปยังท่ปลาหาย เจ้าก็จะได้พบเขา นบีมูซาก็ได้ตามปลาไปในทะเล เด็กของนบีมูซาก็ได้กล่าวว่า "ท่านมิเห็นดอกหรือ เมื่อเราพักอยู่ที่ก้อนหิน แท้จริงฉันลืมที่จะพูดถึงเรื่องปลาและไม่มีผู้ใดที่ทำให้ฉันลืมกล่าวถึงมันนอกจากชัยฏอน"(18:63) "(นบีมูซา)เขากล่าวว่า นั่นแหละคือสิ่งที่เราต้องการหา ดังนั้น ทั้งสองจึงหวนกลับตามร่องรอยไปที่เดิม"(18:64) แล้วทั้งสองก็ได้พบกับเคาะฎิรฺ ตามที่ทั้งสองต้องการ ซึ่งเป็นเรื่องที่อัลลอฮฺได้ลิขิตไว้ในคัมภีร์ของพระองค์


เศาะหีหุลบุคอรีย์ 71(73) : เรื่อง ความปลาบปลื้มใจในความรู้และปัญญา

อุมัรฺได้กล่าวว่า "พวกเจ้าจงศึกษาและเข้าใจในความรู้ก่อนที่จะเป็นผู้นำ""

อิมามอัลบุคอรีย์ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า "บรรดาเศาะหาบะฮฺนบี(ศ็อลฯ)ได้ศึกษาหาความรู้ตอนอายุมากแล้ว" (การเป็นผู้นำอาจจะเป็นอุปสรรคในการศึกษาหาความรู้)


 

 

73 حَدَّثَنَا الْحُمَيْدِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ حَدَّثَنِي إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبِي خَالِدٍ عَلَى غَيْرِ مَا حَدَّثَنَاهُ الزُّهْرِيُّ قَالَ سَمِعْتُ قَيْسَ بْنَ أَبِي حَازِمٍ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا حَسَدَ إِلَّا فِي اثْنَتَيْنِ رَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا فَسُلِّطَ عَلَى هَلَكَتِهِ فِي الْحَقِّ وَرَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ الْحِكْمَةَ فَهُوَ يَقْضِي بِهَا وَيُعَلِّمُهَا

ความว่า :

อัลหุไมดีย์ได้บอกแก่เราว่า ซุฟยานได้บอกแก่เราว่า อิสมาอีล อิบนุอะบูคอลิด ได้บอกแก่ฉันที่นอกเหนือจากที่อัลหุไมดีย์ได้บอกแก่เขาว่า 

ฉันได้ยินไกซฺ อิบนุอะบูหาซิม ได้กล่าวว่า ฉันได้ยิน อับดุลลอฮฺ อิบนุมัซอูด ได้กล่าวว่า ท่า่นนบี(ศ็อลฯ) ได้กล่าวว่า 

"ห้ามอิจฉา(ที่ไม่ใช่ริษยา)*เว้นแต่ 2 อย่าง คือ ชายคนหนึ่งที่อัลลอฮฺได้ประทานทรัพย์สินแก่เขา แล้วเขาก็ได้ดูแลการใช้จ่ายในทางที่ถูกต้อง กับชายที่อัลลอฮฺประทานภูมิปัญญา(หิกมะฮฺ)แก่เขา เขาก็ได้นำไปใช้ปฏิบัติและได้สอนในสิ่งนั้น"

 


* ในหะดีษใช้คำว่า الحسد ซึ่งแปลว่าอิจฉาริษยา แต่ ณ ตรงนี้จะมีความหมายตรงกับคำว่า الغبطة แปลว่า อิจฉา ที่ไม่ทำลายคนอื่น 




เศาะหีหุลบุคอรีย์ 70(72) : เรื่อง เข้าใจในความรู้

 




72 حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ قَالَ لِي ابْنُ أَبِي نَجِيحٍ عَنْ مُجَاهِدٍ قَالَ صَحِبْتُ ابْنَ عُمَرَ إِلَى الْمَدِينَةِ فَلَمْ أَسْمَعْهُ يُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَّا حَدِيثًا وَاحِدًا قَالَ كُنَّا عِنْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأُتِيَ بِجُمَّارٍ فَقَالَ إِنَّ مِنْ الشَّجَرِ شَجَرَةً مَثَلُهَا كَمَثَلِ الْمُسْلِمِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَقُولَ هِيَ النَّخْلَةُ فَإِذَا أَنَا أَصْغَرُ الْقَوْمِ فَسَكَتُّ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هِيَ النَّخْلَةُ

ความว่า : 

อาลี อิบนุอับดุลลอฮฺ ได้บอกแก่เราว่า ซุฟยานได้บอกแก่เราว่า ลูกชายของอะบูนะญีหฺ ได้รับรายงานจากมุญาฮิดว่า "ฉันได้เดินทางกับอิบนุอุมัรฺไปยังเมืองมะดีนะฮฺ ฉันไม่เคยได้ยินหะดีษจากท่านเราะซูลุลลอฮฺ(ศ็อลฯ)เลย นอกจากหะดีษเดียวเท่านั้น  เขากล่าวว่า 

ระหว่างที่ฉันอยู่กับท่านนบี(ศ็อลฯ)อยู่นั้นก็มีคนเอาลูกอินตผาลัมมาให้ แล้วท่านก็ได้กล่าวว่า "จริงแล้วในบรรดาต้นไม้ต่าง ๆ มีต้นไม้อยู่ต้นหนึ่งที่เปรียบเสมือนคนมุสลิม" ฉันต้องการที่บอกว่ามันคือต้นอินตผาลัม แต่ว่าฉันเป็นคนที่อายุน้อยที่สุดในกลุ่ม ฉันเลยเงียบ ท่านนบี(ศ็อลฯ) กล่าว่า "มันคือ ต้นอินตผาลัม"