มุอัลลิม ร็อบบานีย์ : ครูที่อิสลามต้องการ

 

        มุอัลลิม ร็อบบานี คนที่มาเรียนที่คณะศึกษาศาสตร์มหาวิทยาฟาฏอนี้จะต้องได้ยิน และได้อ่านหนังสือชื่อนี้  ซึ่งเขียนโดยท่านอธิการบดีมหาวิทยาลัยฟาฏอนี และทุกครั้งที่พูดถึงคณะศึกษาศาสตร์ท่านก็จะพูดถึงหน้าที่ของคณะ ท่านก็จะยกอายัตที่มีคำ ๆ นี้อยู่

        วันหนึ่งผมได้รื้อของบางอย่างบนโต๊ะทำงานที่บ้าน(หลังจากที่ปล่อยทิ้งมาเกือบปี) ก็ได้เจอเอกสารของภรรยาตั้งไว้บนโต๊ะผม ผมก็นำมาดู รู้สึกคุ้นๆมาก เพราะรู้สึกว่าเอกสารชิ้นนี้ผมเป็นคนทำ แต่เนื้อหาไม่ใช่ เลยลองพลิก ๆ ไปดู ก็จับสำนวนงานเขียนได้ว่าเป็นของอธิการบดีมหาวิทยาลัยอิสลามยะลา(มหาวิทยาลัยฟาฏอนี) พอไปดูหน้าสุดท้ายจึงได้ถึงบางอ้อว่าเป็นเอกสารที่ท่านทำขึ้นเพื่ออบรมผู้บริหารโรงเรียน ในเรื่องหน้าที่ของครูและหน้าที่ของผู้บริหารที่มีต่อเด็กนักเรียนและครู ท่านทำมานานแล้ว ประมาณปี 2530 กว่า ๆและช่วงนั้นผมยังเป็นครูปอเนาะเต็มรูปแบบ มีอาชีพเสริมคือรับจ้างพิมพ์งาน (เงินเดือน เดือนละพันถ้าอัลลอฮฺไม่ให้งานเสริมก็อยู่ไม่ได้..ริสกีของอัลลอฮฺมีให้แก่บ่าวของพระองค์เสมอ)

        หัวข้อในหเอกสารชิ้นนั้น คือ مربي رباني (มุร็อบบี ร็อบบานี) ถ้าจะแปลเป็นไทยก็คือ ครูผู้ผูกพันธ์กับพระเจ้า

        ในฐานะที่ผมเป็นครู และตอนนี้ก็กำลังสอนครู คำๆนี้จึงเป็นที่จูงใจผมมาก และเมื่อเป็นคำที่อัลลอฮฺสั่งเราให้เป็นอย่างความหมายในคำ ๆ นี้ เลยทำให้ผมไม่เสียเวลาที่จะไม่คิดอ่านเอกสารชิ้นนี้ และเมื่ออ่านแล้วก็รู้สึกอยากบอกต่อๆ ก็เป็นที่มาที่ไปของบันทึกนี้

        อัลลอฮฺได้ตรัสในซูเราะฮฺ อาลาอิมรอม อายะฮฺที่ 79 ว่า

مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤۡتِيَهُ ٱللَّهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادٗا لِّي مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن كُونُواْ رَبَّٰنِيِّ‍ۧنَ بِمَا كُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ وَبِمَا كُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ ٧٩ 

ความว่า : 

79.  ไม่เคยปรากฎแก่บุคคลใดที่อัลลอฮฺทรงประทานคัมภีร์และข้อตัดสิน และการเป็นนะบีแก่เขา แล้วเขากล่าวแก่ผู้คนว่า ท่านทั้งหลายจงเป็นบ่าวของฉัน อื่นจากอัลลอฮฺ หากแต่ (เขาจะกล่าวว่า) ท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ที่ผูกพันกับพระเจ้าเถิด เนื่องจากการที่พวกท่านเคยสอนคัมภีร์ และเคยศึกษาคัมภีร์มา

         คำว่า ربانيين (ร็อบบานียีน) ในอายะฮฺนี้ ตามความหมายภาษาไทยที่ให้โดยนักเรียนกเก่าอาหรับ คือ ผู้ผูกพันธ์กับพระเจ้า และความหมายที่ให้โดยอธิการบดีมหาวิทยาลัยอิสลามยะลา(ดร.อิสมาอีล ลุตฟี จะปะกียา) คือ ผู้ที่ภักดีต่อเอกองค์อัลลอฮฺเท่านั้น ด้วยความรู้และการปฎิบัติที่สมบูรณ์

        ส่วนบรรดาอุลามาอฺ(ผู้รู้)ที่เป็นที่ยอมรับและเป็นที่รู้จักจะให้ความหมายของคำ ربانيين ดังนี้

• ربانيين ร็อบบานียีน  เป็นคำพหูพจน์ของคำ رباني ร็อบบานี
• อิบนุอับบาส ได้ให้ความหมาย ร็อบบานี ดังนี้
  • ผู้ใจกว้างและโอบอ้อม
  • ผู้รู้
  • ผู้ชาญฉลาด
• ในหนังสือ เศาะหีหฺ อัลบุคอรี (เล่ม 1 หน้า 25) ร็อบบานี หมายถึง ผู้ที่อบรมสั่งสอนมนุษย์ด้วยความรู้ที่เรียบง่ายก่อนความที่สูงและยาก
• อัลกุรฏุบี ได้ให้ความหมาย ร็อบบานี ว่า คือ ผู้รอบรู้ในศาสนาของอัลลอฮฺพร้อมกับได้ปฎิบัติตามที่ได้รู้ เพราะคนที่ไม่ปฎิบัติตามที่ได้เรียนรู้ว่าไม่นับเขาเป็น ผู้รู้(อาลิม)
• อิบนุไซด์ กล่าวว่า ร็อบบานียีน คือ บรรดาผู้นำ
• อัลมุบัรริด กล่าวว่า ร็อบบานียีน คือ บรรดาผู้รู้ที่จัดการมนุษย์และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมมนุษย์ให้ดีขึ้น
• มุญาฮิด ได้ให้ทัศนะว่า ร็อบบานี ไม่ใช่เพียงแค่เป็นผู้รู้เท่านั้น แต่ร็อบบานีคือผู้รวบรวมความรู้กับการเมืองการปกครอง
• อะบูอุบัยดะฮฺได้กล่าวว่า "ฉันเคยได้ยินผู้รู้(อาลิม)ท่านหนึ่งกล่าวว่า ร็อบบานี คือ ผู้รู้ในเรื่องสิ่งที่ทำได้และทำไม่ได้(ฮาลาลและฮารอม)ในอิสลาม รู้ในเรื่องการปกครองสั่งใช้และห้ามปราม พร้อมกับรอบรู้ความเป็นอยู่ของประชาชาติ(อุมมะฮฺ)ทั้งในอดีตและปัจจุบัน"
• มุฮัมมัด อิบนุ อัลหะนาฟียยะฮฺ ได้กล่าวในวันเสียชีวิตของ อิบนุ อับบาส ว่า " วันนี้ร็อบบานีของประชาชาตินี้ได้เสียชีวิตแล้ว"

        จากความหมายที่ให้โดยผู้รู้ และผู้ที่ได้รับฉายาเองว่า ร็อบบานี คิดว่าคงพอที่สร้างภาพออกว่า ครูที่เป็นร็อบบานี ตามที่อัลลอฮฺต้องการนั้นควรเป็นอย่างไร

------------------------------

ผมได้เขียนบันทึกนี้และโพสลงใน gotoknow.org เมื่อ เขียนเมื่อ 22 กรกฎาคม 2009 09:39 น. (12 ปีที่แล้ว) ก่อนที่จะมีคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี และก่อนที่ท่านจะตีพิมพ์หนังสือ "มุอัลลิม ร็อบบานีย์ ครูผู้สร้างประชาชาติ"