เศาะหีหุลบุคอรีย์ 7(6) :

 

Heraclius, Emperor Of Byzantium

حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ قَالَ أَخْبَرَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ مَسْعُودٍ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ أَبَا سُفْيَانَ بْنَ حَرْبٍ أَخْبَرَهُ أَنَّ

هِرَقْلَ أَرْسَلَ إِلَيْهِ فِي رَكْبٍ مِنْ قُرَيْشٍ وَكَانُوا تِجَارًا بِالشَّأْمِ فِي الْمُدَّةِ الَّتِي كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَادَّ فِيهَا أَبَا سُفْيَانَ وَكُفَّارَ قُرَيْشٍ فَأَتَوْهُ وَهُمْ بِإِيلِيَاءَ فَدَعَاهُمْ فِي مَجْلِسِهِ وَحَوْلَهُ عُظَمَاءُ الرُّومِ ثُمَّ دَعَاهُمْ وَدَعَا بِتَرْجُمَانِهِ فَقَالَ أَيُّكُمْ أَقْرَبُ نَسَبًا بِهَذَا الرَّجُلِ الَّذِي يَزْعُمُ أَنَّهُ نَبِيٌّ فَقَالَ أَبُو سُفْيَانَ فَقُلْتُ أَنَا أَقْرَبُهُمْ نَسَبًا فَقَالَ أَدْنُوهُ مِنِّي وَقَرِّبُوا أَصْحَابَهُ فَاجْعَلُوهُمْ عِنْدَ ظَهْرِهِ ثُمَّ قَالَ لِتَرْجُمَانِهِ قُلْ لَهُمْ إِنِّي سَائِلٌ هَذَا عَنْ هَذَا الرَّجُلِ فَإِنْ كَذَبَنِي فَكَذِّبُوهُ فَوَاللَّهِ لَوْلَا الْحَيَاءُ مِنْ أَنْ يَأْثِرُوا عَلَيَّ كَذِبًا لَكَذَبْتُ عَنْهُ ثُمَّ كَانَ أَوَّلَ مَا سَأَلَنِي عَنْهُ أَنْ قَالَ كَيْفَ نَسَبُهُ فِيكُمْ قُلْتُ هُوَ فِينَا ذُو نَسَبٍ قَالَ فَهَلْ قَالَ هَذَا الْقَوْلَ مِنْكُمْ أَحَدٌ قَطُّ قَبْلَهُ قُلْتُ لَا قَالَ فَهَلْ كَانَ مِنْ آبَائِهِ مِنْ مَلِكٍ قُلْتُ لَا قَالَ فَأَشْرَافُ النَّاسِ يَتَّبِعُونَهُ أَمْ ضُعَفَاؤُهُمْ فَقُلْتُ بَلْ ضُعَفَاؤُهُمْ قَالَ أَيَزِيدُونَ أَمْ يَنْقُصُونَ قُلْتُ بَلْ يَزِيدُونَ قَالَ فَهَلْ يَرْتَدُّ أَحَدٌ مِنْهُمْ سَخْطَةً لِدِينِهِ بَعْدَ أَنْ يَدْخُلَ فِيهِ قُلْتُ لَا قَالَ فَهَلْ كُنْتُمْ تَتَّهِمُونَهُ بِالْكَذِبِ قَبْلَ أَنْ يَقُولَ مَا قَالَ قُلْتُ لَا قَالَ فَهَلْ يَغْدِرُ قُلْتُ لَا وَنَحْنُ مِنْهُ فِي مُدَّةٍ لَا نَدْرِي مَا هُوَ فَاعِلٌ فِيهَا قَالَ وَلَمْ تُمْكِنِّي كَلِمَةٌ أُدْخِلُ فِيهَا شَيْئًا غَيْرُ هَذِهِ الْكَلِمَةِ قَالَ فَهَلْ قَاتَلْتُمُوهُ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَكَيْفَ كَانَ قِتَالُكُمْ إِيَّاهُ قُلْتُ الْحَرْبُ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُ سِجَالٌ يَنَالُ مِنَّا وَنَنَالُ مِنْهُ قَالَ مَاذَا يَأْمُرُكُمْ قُلْتُ يَقُولُ اعْبُدُوا اللَّهَ وَحْدَهُ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَاتْرُكُوا مَا يَقُولُ آبَاؤُكُمْ وَيَأْمُرُنَا بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَالصِّدْقِ وَالْعَفَافِ وَالصِّلَةِ فَقَالَ لِلتَّرْجُمَانِ قُلْ لَهُ سَأَلْتُكَ عَنْ نَسَبِهِ فَذَكَرْتَ أَنَّهُ فِيكُمْ ذُو نَسَبٍ فَكَذَلِكَ الرُّسُلُ تُبْعَثُ فِي نَسَبِ قَوْمِهَا وَسَأَلْتُكَ هَلْ قَالَ أَحَدٌ مِنْكُمْ هَذَا الْقَوْلَ فَذَكَرْتَ أَنْ لَا فَقُلْتُ لَوْ كَانَ أَحَدٌ قَالَ هَذَا الْقَوْلَ قَبْلَهُ لَقُلْتُ رَجُلٌ يَأْتَسِي بِقَوْلٍ قِيلَ قَبْلَهُ وَسَأَلْتُكَ هَلْ كَانَ مِنْ آبَائِهِ مِنْ مَلِكٍ فَذَكَرْتَ أَنْ لَا قُلْتُ فَلَوْ كَانَ مِنْ آبَائِهِ مِنْ مَلِكٍ قُلْتُ رَجُلٌ يَطْلُبُ مُلْكَ أَبِيهِ وَسَأَلْتُكَ هَلْ كُنْتُمْ تَتَّهِمُونَهُ بِالْكَذِبِ قَبْلَ أَنْ يَقُولَ مَا قَالَ فَذَكَرْتَ أَنْ لَا فَقَدْ أَعْرِفُ أَنَّهُ لَمْ يَكُنْ لِيَذَرَ الْكَذِبَ عَلَى النَّاسِ وَيَكْذِبَ عَلَى اللَّهِ وَسَأَلْتُكَ أَشْرَافُ النَّاسِ اتَّبَعُوهُ أَمْ ضُعَفَاؤُهُمْ فَذَكَرْتَ أَنَّ ضُعَفَاءَهُمْ اتَّبَعُوهُ وَهُمْ أَتْبَاعُ الرُّسُلِ وَسَأَلْتُكَ أَيَزِيدُونَ أَمْ يَنْقُصُونَ فَذَكَرْتَ أَنَّهُمْ يَزِيدُونَ وَكَذَلِكَ أَمْرُ الْإِيمَانِ حَتَّى يَتِمَّ وَسَأَلْتُكَ أَيَرْتَدُّ أَحَدٌ سَخْطَةً لِدِينِهِ بَعْدَ أَنْ يَدْخُلَ فِيهِ فَذَكَرْتَ أَنْ لَا وَكَذَلِكَ الْإِيمَانُ حِينَ تُخَالِطُ بَشَاشَتُهُ الْقُلُوبَ وَسَأَلْتُكَ هَلْ يَغْدِرُ فَذَكَرْتَ أَنْ لَا وَكَذَلِكَ الرُّسُلُ لَا تَغْدِرُ وَسَأَلْتُكَ بِمَا يَأْمُرُكُمْ فَذَكَرْتَ أَنَّهُ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَيَنْهَاكُمْ عَنْ عِبَادَةِ الْأَوْثَانِ وَيَأْمُرُكُمْ بِالصَّلَاةِ وَالصِّدْقِ وَالْعَفَافِ فَإِنْ كَانَ مَا تَقُولُ حَقًّا فَسَيَمْلِكُ مَوْضِعَ قَدَمَيَّ هَاتَيْنِ وَقَدْ كُنْتُ أَعْلَمُ أَنَّهُ خَارِجٌ لَمْ أَكُنْ أَظُنُّ أَنَّهُ مِنْكُمْ فَلَوْ أَنِّي أَعْلَمُ أَنِّي أَخْلُصُ إِلَيْهِ لَتَجَشَّمْتُ لِقَاءَهُ وَلَوْ كُنْتُ عِنْدَهُ لَغَسَلْتُ عَنْ قَدَمِهِ ثُمَّ دَعَا بِكِتَابِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الَّذِي بَعَثَ بِهِ دِحْيَةُ إِلَى عَظِيمِ بُصْرَى فَدَفَعَهُ إِلَى هِرَقْلَ فَقَرَأَهُ فَإِذَا فِيهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ ص: 9 ] مِنْ مُحَمَّدٍ عَبْدِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى هِرَقْلَ عَظِيمِ الرُّومِ سَلَامٌ عَلَى مَنْ اتَّبَعَ الْهُدَى أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي أَدْعُوكَ بِدِعَايَةِ الْإِسْلَامِ أَسْلِمْ تَسْلَمْ يُؤْتِكَ اللَّهُ أَجْرَكَ مَرَّتَيْنِ فَإِنْ تَوَلَّيْتَ فَإِنَّ عَلَيْكَ إِثْمَ الْأَرِيسِيِّينَ وَ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَنْ لَا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ قَالَ أَبُو سُفْيَانَ فَلَمَّا قَالَ مَا قَالَ وَفَرَغَ مِنْ قِرَاءَةِ الْكِتَابِ كَثُرَ عِنْدَهُ الصَّخَبُ وَارْتَفَعَتْ الْأَصْوَاتُ وَأُخْرِجْنَا فَقُلْتُ لِأَصْحَابِي حِينَ أُخْرِجْنَا لَقَدْ أَمِرَ أَمْرُ ابْنِ أَبِي كَبْشَةَ إِنَّهُ يَخَافُهُ مَلِكُ بَنِي الْأَصْفَرِ فَمَا زِلْتُ مُوقِنًا أَنَّهُ سَيَظْهَرُ حَتَّى أَدْخَلَ اللَّهُ عَلَيَّ الْإِسْلَامَ وَكَانَ ابْنُ النَّاظُورِ صَاحِبُ إِيلِيَاءَ وَهِرَقْلَ سُقُفًّا عَلَى نَصَارَى الشَّأْمِ يُحَدِّثُ أَنَّ هِرَقْلَ حِينَ قَدِمَ إِيلِيَاءَ أَصْبَحَ يَوْمًا خَبِيثَ النَّفْسِ فَقَالَ بَعْضُ بَطَارِقَتِهِ قَدْ اسْتَنْكَرْنَا هَيْئَتَكَ قَالَ ابْنُ النَّاظُورِ وَكَانَ هِرَقْلُ حَزَّاءً يَنْظُرُ فِي النُّجُومِ فَقَالَ لَهُمْ حِينَ سَأَلُوهُ إِنِّي رَأَيْتُ اللَّيْلَةَ حِينَ نَظَرْتُ فِي النُّجُومِ مَلِكَ الْخِتَانِ قَدْ ظَهَرَ فَمَنْ يَخْتَتِنُ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ قَالُوا لَيْسَ يَخْتَتِنُ إِلَّا الْيَهُودُ فَلَا يُهِمَّنَّكَ شَأْنُهُمْ وَاكْتُبْ إِلَى مَدَايِنِ مُلْكِكَ فَيَقْتُلُوا مَنْ فِيهِمْ مِنْ الْيَهُودِ فَبَيْنَمَا هُمْ عَلَى أَمْرِهِمْ أُتِيَ هِرَقْلُ بِرَجُلٍ أَرْسَلَ بِهِ مَلِكُ غَسَّانَ يُخْبِرُ عَنْ خَبَرِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَلَمَّا اسْتَخْبَرَهُ هِرَقْلُ قَالَ اذْهَبُوا فَانْظُرُوا أَمُخْتَتِنٌ هُوَ أَمْ لَا فَنَظَرُوا إِلَيْهِ فَحَدَّثُوهُ أَنَّهُ مُخْتَتِنٌ وَسَأَلَهُ عَنْ الْعَرَبِ فَقَالَ هُمْ يَخْتَتِنُونَ فَقَالَ هِرَقْلُ هَذَا مُلْكُ هَذِهِ الْأُمَّةِ قَدْ ظَهَرَ ثُمَّ كَتَبَ هِرَقْلُ إِلَى [ ص: 10 ] صَاحِبٍ لَهُ بِرُومِيَةَ وَكَانَ نَظِيرَهُ فِي الْعِلْمِ وَسَارَ هِرَقْلُ إِلَى حِمْصَ فَلَمْ يَرِمْ حِمْصَ حَتَّى أَتَاهُ كِتَابٌ مِنْ صَاحِبِهِ يُوَافِقُ رَأْيَ هِرَقْلَ عَلَى خُرُوجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَنَّهُ نَبِيٌّ فَأَذِنَ هِرَقْلُ لِعُظَمَاءِ الرُّومِ فِي دَسْكَرَةٍ لَهُ بِحِمْصَ ثُمَّ أَمَرَ بِأَبْوَابِهَا فَغُلِّقَتْ ثُمَّ اطَّلَعَ فَقَالَ يَا مَعْشَرَ الرُّومِ هَلْ لَكُمْ فِي الْفَلَاحِ وَالرُّشْدِ وَأَنْ يَثْبُتَ مُلْكُكُمْ فَتُبَايِعُوا هَذَا النَّبِيَّ فَحَاصُوا حَيْصَةَ حُمُرِ الْوَحْشِ إِلَى الْأَبْوَابِ فَوَجَدُوهَا قَدْ غُلِّقَتْ فَلَمَّا رَأَى هِرَقْلُ نَفْرَتَهُمْ وَأَيِسَ مِنْ الْإِيمَانِ قَالَ رُدُّوهُمْ عَلَيَّ وَقَالَ إِنِّي قُلْتُ مَقَالَتِي آنِفًا أَخْتَبِرُ بِهَا شِدَّتَكُمْ عَلَى دِينِكُمْ فَقَدْ رَأَيْتُ فَسَجَدُوا لَهُ وَرَضُوا عَنْهُ فَكَانَ ذَلِكَ آخِرَ شَأْنِ هِرَقْلَ

رَوَاهُ صَالِحُ بْنُ كَيْسَانَ وَيُونُسُ وَمَعْمَرٌ عَنْ الزُّهْرِيِّ

ความว่า : 
            อะบู อัลยะมาน อัลหะกัม อิบนุนาฟิอฺ ได้บอกแก่เราว่า ชุไอบฺได้เล่าว่า อัซซุฮฺรีย์ ได้รายงานว่า อุไบดุลลลอฮฺ อิบนุอับดิลลาฮฺ อิบนุอุตบะฮฺ อิบนุมัซอูด ได้เล่าว่า อับดุลลอฮฺ อิบนุอับบาซ ได้เล่าว่า อะบูซุฟยาน อิบนุหะรฺบิน ได้เล่าว่า

            “จักรพรรดิเฮราคลิอัส(Heraclius : จักรพรรดิ์ไบแซนไทน์) ได้ต้อนรับกลุ่มพ่อค้าอาหรับกุรอยช์ ที่ไปทำการค้าขายที่ชาม(ซีเรีย จอร์แดน เลบานอนและฟาลิสฏีนในปัจจุบัน) ในช่วงเวลาที่ท่านนบี(ศ็อลฯ)ทำสนธิสัญญากับอะบูซุฟยานและผู้ปฏิเสธชาวกุรอยช์ และในเวลานั้นกลุ่มพ่อค้าเหล่านั้นอยู่ที่เมืองอิลยาอฺ(เยรูซาเล็ม) จักรพรรดิ์เฮราคลิอัสได้เสด็จมาประทับที่เมืองนั้นและได้เชิญบรรดาพ่อค้าอาหรับเหล่านั้นเข้าเฝ้ายังที่ประทับของพระองค์ ท่ามกลางผู้หลักผู้ใหญ่ของโรมัน 
            จักรพรรดิ์เฮราคลีอัสได้เชิญบรรดาคนกุรอยช์เหล่านั้นและได้เชิญล่ามแปลของพระองค์ แล้วกล่าวว่า
             “ใครบ้างที่เป็นญาติทางสายเลือดกับชายที่บอกว่าตัวเองเป็นนบี?”
            อะบูซุฟยานกล่าวว่า ฉันได้ตอบว่า “ฉันเป็นญาติทางสายเลือดที่ใกล้ที่สุด”
            จักพรรดิ์กล่าวอีกว่า “ให้เขาเข้าใกล้ฉัน และให้สหายของเขาอยู่ด้านหลังเขา”
            แล้วท่านกล่าวแก่ล่ามแปลของท่านว่า “บอกเขาว่า ที่ฉันถามนี้เกี่ยวกับชายคนนั้น(นบี) ถ้าเขาพูดเท็จแก่ฉัน ทุกคนก็จะพูดเท็จ ฉันขอสาบานกับอัลลอฮฺว่า ถ้าไม่มีความอายที่พวกเขาจะพูดเท็จกับฉัน ฉันก็จะพูดเท็จเกี่ยวกับเขา”
            แล้วท่านก็ถามฉันเกี่ยวกับนบี “เขา(นบี)มีเชื่อวงศ์ตระกูลเชื่อสายอย่างไรในกลุ่มของพวกเจ้า”
            ฉันตอบว่า “เขาเป็นคนที่มีเชื่อตระกูลที่ดีของพวกเรา”
            ท่านกล่าวว่า “แล้วที่เขาพูดลักษณะนี้(ให้เชื่ออัลลอฮฺองค์เดียวและเขาเป็นนบี) มีคนอื่นก่อนหน้าเขาเคยทำไหม”
            ฉันตอบว่า “ไม่”
            ท่านก็ถามต่อว่า “แล้วบรรพบุรุษของเขา มีที่เป็นกษตริย์บ้างไหม?”
            ฉันตอบว่า “ไม่มี”
            ท่านถามอีกว่า “คนที่ตามเขานั้นเป้นคนระดับสูงหรือว่าบรรดาคนอ่อนแอ”
            ฉันตอบว่า “บรรดาคนอ่อนแอ”
            ท่านถามต่อว่า “จำนวนคนที่ตามเขาเพิ่มมากขึ้นหรือลดลง”
            ฉันตอบว่า “เพิ่มขึ้น”
            ท่านกล่าวว่า “แล้วมีคนที่หันกลับด้วยความไม่พอใจในศาสนาของเขา หลังจากที่เขาได้เข้าไปรับแล้วบ้างไหม”
            ฉันตอบว่า “ไม่มี”
            ท่านกล่าวว่า “พวกท่านเคยกล่าวหาเขาว่า เขาเป็นคนพูดเท็จก่อนที่เขาจะพูดในเรื่องที่เขาบอกนี้ไหม”
            ฉันตอบว่า “ไม่เคย”
            ท่านก็ถามต่ออีกว่า “เขาเป็นคนหลอกลวงไหม”
            ฉันตอบว่า “ไม่เคยหลอกลวง เราอยู่กับเขาระยะหนึ่ง เราไม่เคยเห็นเขาได้ทำสิ่งนั้น”
            อะบูซุฟยานได้กล่าวอีกว่า “ฉันไม่สามารถกล่าวเป็นอื่นได้นอกจากคำ ๆ นี้”
            จักรพรรดิ์ได้ถามอีกว่า “แล้วพวกเจ้าทำสงครามกับเขาหรือ”
            ฉันตอบว่า “ใช่”
            จักรพรรดิ์ก็ถามต่อว่า “แล้วการทำสงครามของพวกเจ้ากับเขาเป็นไง”
            ฉันตอบว่า “การทำสงครามระหว่างเรานั้นไม่มีใครแพ้ ไม่มีใครชนะ บางครั้งเขาชนะเรา บางครั้งเราชนะเขา”
            ท่านถามว่า “เขาสั่งให้พวกเจ้าทำอะไร”
            ฉันกล่าวว่า
                “เขากล่าวว่า : พวกเจ้าจงภัดดี(อิบาดะฮฺ)ต่ออัลลอฮฺองค์เดียวเท่านั้น ไม่ตั้งภาคีใดๆร่วมกับพระองค์ พวกเจ้าจงในสิ่งที่บรรพบุรุษของพวกเจ้าได้กล่าวไว้ เขาใช้ให้พวกเราละหมาด บริจาค บริสุทธิ์ใจและสร้างสัมพันธ์ที่ดีกับพี่น้อง”
            จักรพรรดิ์เฮราคลีอัส ได้พูดกับล่ามว่า
                “บอกแก่เขาว่า ฉันถามเจ้าเกี่ยวกับเชื้อสายวงตระกูลของเขา เจ้าตอบว่าในกลุ่มพวกเจ้านั้นเขามีเชื้อสายที่ดี บรรดาศาสนทูตจะถูกส่งมาจากคนที่มีเชื่อสายเช่นนี้ ฉันถามเจ้าว่า กลุุ่มพวกเจ้ามีคนเคยพูดเหมือนที่เขาพูดไหม เจ้าตอบว่า ไม่มี แล้วฉันก็จะกล่าวว่า ถ้ามีคนหนึ่งพูดเช่นนี้ก่อนหน้าเขา แน่นอนฉันก็จะกล่าวว่า ชายคนนี้เลียนแบบคำพูดของคนก่อนหน้าเขา และฉันถามเจ้าว่า บรรดาพรรพบุรุษของเขามีเป็นกษัตรย์บ้างไหม เจ้าตอบว่า ไม่มี  ฉันก็กล่าวว่า ถ้าบรรพบุรุษของเขามีที่เป็นกษัตริย์ ฉันก็จะบอกว่า ชายคนนี้ต้องการเป็นกษัตริย์ ฉันถามเจ้าว่า พวกเจ้าเคยกล่าวหาเขาว่าเป็นคนพูดเท็จก่อนที่เขาจะพูดในสิ่งที่เขาพูดนี้ไหม เจ้าตอบว่า ไม่เคย ทำให้ฉันรู้ว่าเขาอยู่ต่อหน้ามนุษย์เขาก็ไม่พูดเท็จ เขาจะกล่าวเท็จต่อหน้าอัลลอฮฺหรือ ฉันถามเจ้าว่า คนที่ทำตามเขาเป็นคนชั้นสูงหรือคนอ่อนแอของพวกเขา เจ้าตอบว่า คนอ่อนแอของพวกเขาที่ตามเขา พวกเขาได้ทำตามบรรดาเราศาสนทูต และฉันถามเจ้าว่า จำนวนคนที่ศรัทธากับเขาเพิ่มจำนวนมากขึ้นหรือลดลง เจ้าตอบว่า พวกเขาเพิ่มมากขึ้น กิจการของการศรัทธาก็จะเป็นเช่นนี้จนสมบูรณ์ ฉันถามเจ้าว่า มีคนหันหลังออกจากศาสนาของเขาบ้างไหมหลังจากที่เขาได้รับแล้ว เจ้าตอบว่า ไม่มี ความศรัทธา(อีมาน)ก็จะเป็นเช่นนี้ เมื่อเข้าไปแล้วจะปลูกฝังอยู่ในจิตใจ ฉันถามเจ้าว่า เขาเป็นคนหลอกลวงไหม เจ้าตอบว่า ไม่ บรรดาศาสนทูตก็จะเป็นเช่นนี้ ไม่หลอกลวงใคร ฉันถามเจ้าว่า เขาสั่งให้พวกเจ้าทำอะไร เจ้าตอบว่า เขาเขาใช้ให้พวกเจ้าภักดี(อิบาดะฮฺ)ตอ่อัลลอฮฺ ไม่ตั้งภาคีใดๆต่อพระองค์ ห้ามพวกเจ้าบูชาองค์รูปปั้นต่างๆ ใช้ให้พวกเจ้าละหมาด มีความซื่อสัตย์และบริสุทธิใจ ถ้าสิ่งที่เจ้าพูดนั้นเป็นจริง เขาจะครอบครองตำแหน่งที่เท้าของฉันยืนอยู่ทั้งสองข้าง ฉันรู้ว่าเขามาจากข้างนอก ฉันคิดว่าเขาไม่ใช่มาจากพวกเจ้า ถ้าฉันบริสุทธิใจต่อเขา แน่นอนฉันจะต้องพบเขา และถ้าฉันอยู่กับเขา ฉันจะต้องล้างเท้าของเขา”
            จากนั้นจักรพรรดิ์ ก็ได้ขอดูหนังสือที่มาจากท่านเราะซูลุลลอฮฺ(ศ็อลฯ) ที่นำโดยดิหฺยะฮฺเพื่อส่งไปยังบรรดาผู้ปกครองบัศเราะฮฺ แล้วส่งต่อไปยังจักรพรรดิ์เฮราคลีอัส แล้วท่านจักพรรดิ์ก็อ่านหนังสือนั้น โดยข้อความว่า
                บิซมิลลาฮิรฺเราะมานิรฺเราะฮีม ด้วยพระนามของอัลลอฮฺ ผู้ทรงเมตตาและปรานีเสมอ จากมุหัมมัดบ่าวของอัลลออฺและศาสนทูตของพระองค์ ถึง เฮราคลีอัส ผู้ปกครองโรมัน ขอสันติแด่ผู้ที่ได้รับทางนำ หลังจากนี้ ฉันขอเรียกร้องท่านด้วยการเรียกร้องของอิสลาม เจ้าจงเข้ารับอิสลาม เจ้าจะปลอดภัย อัลลอฮฺจะให้ผลตอบแทนแก่เจ้าสองครั้ง แต่ถ้าเจ้าปฏิเสธ เจ้าก็จะได้รับบาปของผู้ใต้ปกครองของเจ้า โอ้บรรดาผู้ได้รับคัมภีร์ ! จงมายังถ้อยคำหนึ่งซึ่งเท่าเทียมกัน ระหว่างเราและพวกท่าน คือว่าเราจะไม่เคาระสักการะนอกจากพระองค์เท่านั้น และเราจะไม่ให้สิ่งหนึ่งสิ่งใดเป็นภาคีกับพระองค์ และพวกเราบางคนก็จะไม่นับถืออีกบางคนเป็นพระเจ้าอื่นจากอัลลอฮ์ แล้วหากพวกเขาผินหลังให้ ก็จงกล่าวเถิดว่า พวกท่านจงเป็นพยานด้วยว่า แท้จริงพวกเราเป็นผู้น้อมตาม (อาลาอิมรอน 3:64)”
            อะบูซุฟยาน ได้กล่าวว่า
                “เมื่อจักรพรรดิ์ได้กล่าวอย่างที่เขากล่าว และเสร็จสิ้นจากอ่านหนังสือนั้น เกิดความวุ่นวายขึ้นกับตัวเขาและมีเสียงดังกึกก้อง  และให้เราออกจากที่นั้น ฉันก็ได้พูดกับบรรดาสหายของฉันเมื่อเราออกมา : คำสั่งของ อิบนุกับชะฮฺ ก็ได้สั่งการไปแล้ว กษัตริย์บะนีอัซฟะรฺ(โรม)กลัวเขา และฉันก็กลัวว่าท่าน(นบีมุหัมมัด)จะบังเกิดขึ้นจริง จนอัลลอฮฺให้ฉันเข้ารับอิสลาม”
            อิบนุ อันนาซูรฺ ผู้ครองนครอิลยาอฺและเฮราคลีอัสผู้เป็นร่มเงาแก่คนคริสต์ในดินแดนชาม เขาได้พูดถึงเฮราคลีอัสว่า ครั้งที่ท่านจักรพรรดิ์มาเยือนยังนครอิลยาอฺ อยู่วันหนึ่งเฮราคลีอัสตื่นขึ้นมาด้วยสภาพที่จิตใจไม่สู้ดี ผู้นำเหล่าทัพของท่านก็ได้ทูลว่า “เราเห็นสภาพของท่านไม่สู้ดีนัก”
            อิบนุนาซูรฺได้กล่าวว่า เฮราคลีอัสเป็นคนที่มีความชำนาญในการดูโชคชตาจากดวงดาว ท่านได้ตอบพวกเขาเหล่านั้นเมื่อท่านถูกถาม
                เมื่อฉันได้มองดูดวงดาวเมื่อคืน ฉันได้เห็นกษัตริย์ที่คลิบอวัยวะเพศได้บังเกิดขึ้น ในประชาชาตินี้ใครบ้างที่คลิบอวัยวะเพศ?”
            พวกเขาตอบว่า
                ”ไม่มีผู้ใดคลิบอวัยวะเพศ  นอกจากคนยิว ไม่แปลกอะไรสำหรับพระองค์ท่าน ท่านเขียนจดหมายถึงผู้ปกครองต่างๆที่อยู่ภายใต้การครอบครองของท่าน แล้วให้เขาฆ่าคนที่พวกเขาพบว่าเป็นคนยิว พวกเขาก็จะทำตามที่ถูกสั่ง”
            มีชายคนหนึ่งที่กษัตริย์ฆอซซานได้ส่งมาบอกข่าวคราวของเราะซูลุลลอฮฺ(ศ็อลฯ) ได้มาหาเฮราคลีอัส  เมื่อเขาได้บอกข่าวคราวแก่เฮราคลีอัสอล้ส เฮราคลีอัสก็ได้กล่าวแก่พวกเขาว่า
                “พวกเจ้าจงดูว่าเขาคลิบอวัยวะเพศหรือไม่?”
            พวกนั้นก็ไปดูชายคนนั้นแล้วบอกเฮราคลีอัสว่าชายคนนั้นคลิบอวัยวะเพศ
            แล้วเฮราคลีอัสถามเกี่ยวกับคนอาหรับว่าคลิบอวัยวะเพศไหม เขาตอบว่า คนอาหรับทุกคนคลิบอวัยวะเพศ
            เฮราคลีอัสกล่าวว่า
                “นี้คือกษัตริย์ของประชาตินี้ได้บังเกิดขึ้นแล้ว”
            จากนั้นเฮราคลีอัสก็ได้เขียนหนังสือไปยังสหายของท่านที่เมืองโรมัน เป็นสหายของท่านในทางความรู้ แล้วท่านก็เดินทางไปยังเมืองหิมศฺ(เมืองหนึ่งในซีเรีย) ยังไม่ทันที่ท่านจะเดินทางออกจากหิมศฺก็ได้รับหนังสือตอบจากสหายของท่านว่าเขาเห็นด้วยกับความคิดของเฮราคลีอัสเกี่ยวกับการบังเกิดของนบี(ศ็อลฯ) คือ นบีจริง
            เฮราคลีอัสได้เรียกประชุมบรรดาผู้นำของท่านในที่พำนักของท่านในเมืองหิมศฺ สั่งปิดประตูทุกบานแล้วท่านออกมารับสั่งว่า
                “โอ้ หมู่ชาวโรมันทั้งหลาย หากพวกท่านทั้งหลายต้องการความสำเร็จและความเจริญ ความเป็นกษัตริย์ของท่านก็จะมั่นคง พวกท่านก็จงทำตามนบีคนนี้”
            พวกเขาได้วิ่งออกไปยังประตูเสมือนลาป่า แต่พบว่าประตูปิดอยู่
            เมื่อเฮราคลีอัสเห็นสภาพที่วิ่งหนีและหมดหวังที่จะศรัทธา(ต่อนบีมุหัมมัด) ท่านก็กล่าวว่า
                “พวกเจ้าจงกลับมาหาฉัน” แล้วกล่าวอีกว่า “จริงๆแล้วที่ฉันพูดออกมาเมื่อตะกี้ เพื่อการทดสอบความเข้มแข็งของพวกเจ้าที่มีต่อศาสนาของพวกเจ้า และฉันได้เห็นมันแล้ว”
            พวกนั้นก็ได้ก้มกราบเฮราคลีอัสและยินยอมต่อท่าน และนี้เป็นกิจกรรมสุดท้ายในเรื่องนี้ของเฮราคลีอัส
                รายงานโดย ศอลิหฺ อิบนุไกซาน ยูนุซ มะอฺมัรฺ จากอัซซุฮฺริย์