จิต ถ้าเปิดดูตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน 2545 แล้วจะให้ความหมายว่า ใจ สิ่งที่มีหน้าที่รู้ คิด และนึก และโบราณจะเขียนเป็น จิตต
จิตที่ผมกล่าวถึงนี้คือ ใจ แต่ไม่ใช่หัวใจที่เป็ยอวัยวะสำคัญที่มีอยู่ภายในตัวมนุษย์ที่ทำหน้าสูฉีดโลหิตเพื่อหล่อเลี้ยงร่างกาย แต่เป็นจิตที่เขาใช้กันในภาษาอังกฤษว่า mind บางคนว่าเป็นพลังงานอย่างหนี่งเรียกว่า พลังงานจิต บางคนว่าเป็นความรู้สึกนึกคิด อย่างทางพุทธศาสนาจะให้ความหมายของจิตว่า จิตเป็นธรรมชาติชนิดหนึ่งที่รู้อารมณ์ โดยจิตเป็นผู้รู้ สิ่งที่รู้คืออารมณ์ ความรู้แจ้งในอารมณ์ต่าง ๆ ของจิต เกิดจากการที่ทวารทั้งหกของร่างกาย ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ มีการกระทบกับสิ่งเร้าต่าง ๆ ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และอารมณ์ต่าง ๆ อันเป็นนามธรรม โดยมีระบบประสาทเป็นสื่อและปัจจัย (เรียกการกระทบนี้ว่า ผัสสะ) ทำให้จิตรู้สิ่งที่กำลังปรากฏ โดย ได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ได้รับรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส และคิดนึกจินตนาการต่าง ๆ นานา
แต่ถ้าเป็นจิตวิทยาแล้ว ในสายของกลุ่มพฤิตกรรมนิยมแล้วจะให้ความหมายว่า เป็นศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์และสัตว์ (science of behavior) แน่นอนกลุ่มนี้ศึกษาเฉพาะในสิ่งที่เป็นไปได้ สามารถสังเกตและตรวจสอบได้ และพฤติกรรมของมนุษย์นี้ที่เป็นผลต่อความเป็นอยู่ของเราทุกวันนี้
เมื่อผมพูดถึง จิต ผมก็จะนึกถึงคำที่ใช้ในภาษาอาหรับเพราะเป็นภาษาหลักที่ทำให้เรารู้ความจริงที่มาจากต้นกำเนิดจริง คือ อัลกุรอานและหะดีษนบี จิตวิทยา ในภาษาอาหรับจะเรียกว่า อิลมุนนัฟซ(علم النفس) อิลมุน คือ ความรู้ และนัฟซฺ ผมก็แปลง่ายๆว่า จิต เพราะจะรู้สึกว่าครอบคลุมได้มากกว่าคำอื่น
คำว่า นัฟซฺ (نفس) ซึ่งผมใช้ว่าจิตนี้ จะพบว่ามีกล่าวในอัลกุรอานทั้งหมด 295 ครั้ง ผิดกับเกี่ยวตัวเรือนร่างของมนุษย์ เช่น คำว่า بدن جسم หรือ جسد ที่แปลว่าร่างกายเป็นตัวตนของมนุษย์ อัลกุรอานจะกล่าวถึงเพียง 5 ครั้ง เท่านั้น แน่นอนอัลกุรอานให้ จิต สำคัญกว่า ร่างกาย
- อัลกุรอาน คือ คู่มือสำหรับการดำรงชีวิตของมนุษย์ ความสุขสบายของมนุษย์จะเกิดขึ้นได้เมื่อพฤติกรรมออกมาดีและเหมาะสม และบ่อเกิดพฤติกรรมทั้งมวลอยู่ที่ จิต อัลกุรอานถึงได้กล่าวย้ำเรื่องจิต
- สิ่งแรกที่อิสลามใช้ให้คนที่รับในวิถีชีวิตแบบอิสลาม รับทั้งที่เป็นความเชื่อและการปฎิบัติ คือ เปลี่ยนแปลงจิต .. (กล่าวชะฮาดะห์)
- ท่านนบี(ศ็อลฯ) ได้กล่าวว่า
ความว่า : “แท้จริงในร่างกายมนุษย์นั้นมีก้อนเลือด ถ้าก้อนเลือดนั้นดี ร่างกายทุกส่วนก็จะดีด้วย และถ้ามันเลวร่างกายทุกส่วนก็จะเลวด้วยไม่ใช่หรือ ? ก้อนเลือดก้อนนั้นไม่ใช่ใจ(จิต)กระนั้นหรือ?” (อัลบุคอรี : 52)
พฤติกรรมของมนุษย์เราจะดีหรือเลว อยู่ที่ จิตใจ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น